Verjaardagsblog – Berkenvrouw, de schoonheid van het ouder worden.

De meeste natuurmensen hebben wel een lievelingsboom. De eeuwenoude beuken en keiharde eiken zijn bij mens en dier een favoriet. Wij mogen als mensen leren van de karaktereigenschappen die bomen ons vertellen.  In mijn eerste boek staat een uitspraak van mij dat bomen ons helpen te helen. Stuk voor stuk hebben veel bomen een ongelofelijke geneeskracht door hun sapstroom stromen. Beuk, eik, hazelaar, jeneverbes, linde, den… Noem ze maar op.

En zo is mijn boom de berk. Hij kreeg een speciaal verhaal in mijn eerste boek en nu een plek op de website.

Ik ben geboren in het vroege voorjaar, maart roert zijn staart, is de uitspraak. Ik ken de voorjaarsstormen, sneeuw, hagelbuien en zonneschijn. Alles in één maand. De maand maart is de tijd dat de natuur uit winterslaap komt. Zij ontluikt, ik ontluik. In het begin nog heel voorzichtig en dan opeens BAM! Mijn hart gaat sneller kloppen van al het frisse lentegroen en ik wil opeens heel veel tegelijk doen. De berk helpt mij af te remmen. Hij zegt: ‘neem even plaats tegen mijn tedere bast en voel het licht. Jij mag er zijn en je mag groeien. Je kunt nog alle kanten op.’

Nu de sapstroom weer opgang komt, kan ik eindelijk ontwaken uit een winterslaap. Dankzij het eten en drinken van al dat reinigende en geneeskrachtige wilde spul komt mijn energielevel ook weer opgang. Terwijl ik dit typ tintelen mijn vingers van het oogsten van de jonge brandnetelscheuten. Ik ben inmiddels bijna immuun geworden voor de netelhaartjes van de plant. Ik schrijf bijna, omdat in bepaalde periode van het jaar de planten nu eenmaal meer prikken dan anders. Brandnetels laten het bloed stromen en reinigen je lijf van binnen.

Ik ben nog jong, en voel mij een pionier net als de berk. Hij dwarrelt met zijn vlindervormige zaden overal heen en groeit als eerste op ruige, kale terreinen. Berken worden niet zo oud zoals zoals bijvoorbeeld beuken, eiken, jeneverbessen en olijfbomen maar dat hoeft ook niet. Ze dragen bij aan de voedselkringloop. Na een poos sterven zij en voeden de bodem. Ze maken plaats voor de grotere bomen. Deze boom is – net als ik – zo veelzijdig qua karakter dat het zonde is dat oeroude kennis over de berk bijna is vergeten. Er is geen respect meer voor deze heilige boom. Ik voel mij verdrietig als ik voet op de eilanden van de Randmeren zet en zie hoe klakkeloos mensen diepe wonden maken in de berken om takken en bast te oogsten voor een snel vuurtje. Het respect voor de natuur is verdwenen.

Onze voorrouders wisten al veel langer dat de berk, het kloppende hart in de bomenwereld was. Voor hen was de berk heilig, een zachtaardige boom die symbool stond voor levenskracht in alle opzichten. De kern van de boom is zacht en rot snel weg, de buitenkant bevat antibacteriële stoffen en daarom blijft de dunne bast van de berk als laatste over. Prachtig voor manden, containers, papier en veel meer functies. Het sap, de bladeren, de vezelige kern, de katjes zijn allemaal eetbaar en reinigend voor het lijf. Je kunt boeken vol schrijven over de inhoudsstoffen en geneeskracht van de berk. Het verveelt niet.  Naast dat de boom ons lijf kan helen en voeden, bouwden onze voorouders er ontzettend veel mee. De berk is de bouwmarkt, ehbodoos en wikipedia van de natuur. Berkenlijm, berkenteer, dakbedekking, compostverbeteraar, bezems, berkenpleisters, kano’s, papyrusrollen, olie en nog veel meer.

Zodra de bomen kaal zijn en de laaghangende najaarszon de witte basten verlicht lijken de bomen in brand staan, ze kleuren rood, oranje en zalmroze. Deze bomen, de eerste boom in Nederland tijdens de Ijstijd, hebben een unieke eigenschap die geen andere boom kent. Zij dragen het licht. De bomen vormen dankzij hun witte bast een mysterieuze verschijning in het maanlicht en vormen daarom natuurlijke verlichting.

Alleen de natuur kan mooi zijn in het donker en alleen een berk kan het zowel overdag als diep in de nacht. Veel oude dingen in het leven zijn mooier, zo ook een berk. De jonge berken zijn fris, levenslustig en groeien snel. Een groeiwedstrijd naar het licht. Pas daarna, jaren later volgen de details: de breedte in groeien en de dikte van je bast verraad hoe oud ze zijn. De diepe groeven onderaan de bast vertellen je dat je naar een oude berk kijkt. Onderaan de voet van de berk, verdwijnt de witte bast en maakt plaatst voor allerlei tinten blauw en groen. De berk is uit zijn bast gebarsten, grove stukken wisselen af met diepe plooien. In die groeven en plooien zit het kleinste leven verstopt, soms zelfs een heel ecosysteem aan mossen. De berk creëert een eigen landschap. Dat maakt hem tot een huis voor planten en dieren. Er zijn honderden(300+) insecten die afhankelijk zijn van deze schoonheid. En je kunt heel lang naar een 80 jarige berk blijven kijken, iedere paar centimeter is weer een schilderij. (zie fotoreeks hieronder)

 

 

Binnenkort zodra het een aantal dagen zonnig is zal ik mijn lijf de beste verjongingskuur geven die je maar kunt wensen. Met veel respect zal ik het zoete levensvloeistof uit deze boom oogsten. Het zal mijn batterij weer opladen. Met al die sapstromen, frisse vitamine en jong groen is het een geschenk om een lente kind te zijn. Ik ben een berkenvrouw. Een pionier, speels, veelzijdig en praktisch. Ik ben het element water, zoals de kano’s die gemaakt werden van de berk. Ik ben vurig, zoals de brandbare oliën onder de bast. Fragiel als het papier van de bast en teder zoals het eerste blad. Met de berk sta ik in mijn kracht, zo als het sap stroomt op een zonnige lente dag.

Fotoserie: De vele kanten van de berk. Schoonheid komt met de jaren…