De optimale layout voor deze mail is een groot scherm en als je de e-mail opent.
29 januari is het nieuwe maan. Tijd voor nieuwe kansen, creativiteit, nieuwe projecten en natuurlijk: een nieuwe nieuwsbrief. Veel leesplezier (leestijd +- 10 minuten).
Fijn dat er massaal gehoor wordt gegeven aan de oproep om je aan te melden voor mijn site. Zoals beloofd verloot ik rond het begin van de lente, onder alle ingeschreven e-mail adressen (deze zijn alleen voor mij zichtbaar) twee exemplaren van mijn boek. Wil je niet wachten? De gesigneerde boeken hebben dit jaar een speciale prijs van 9,95 per stuk of twee voor 15 euro. Leuk om cadeau te geven en te krijgen. Je kunt ze via de mail bestellen.
En we beginnen deze nieuwsbrief met een ode aan merelman! Want het is 17:45 uur en hij zingt weer! Mijn hart begint direct sneller te kloppen.
Valt het jou ook al op? Het is eindelijk eind januari en het blijft langer licht buiten. Waar de zon op 1 januari nog rond 16:38 uur onder ging gaat hij op eind januari rond 17:25 uur onder! En over een maand zelfs alweer om 18:17 uur. Zelfs de eerste tekenen van het prille voorjaar zijn al zichtbaar. Misschien woon je net als ik in Noordwijk Binnen, dan hoor je net na zonsondergang, rond middennacht en de vroege ochtend rond 4:00 en 6:00 uur de mannetjes bosuil roepen. Vanaf december is de balts van de uilen begonnen. De roep van de mannelijke bosuil reikt kilometers ver. Zelfs vanuit mijn bedje in Noordwijk Binnen kan ik de man horen roepen. Niet zo luid als vroeger in woonwijk Duinpark, maar genoeg om met een gespitst oor in bed te liggen. De dichtstbijzijnde landgoederen waar de uilen zitten, liggen op 1,5 a 2km afstand. Als ik zo’n uilenvent al hoor roepen, laat staan hoe goed zijn soortgenoten hem horen. De strijd om een territorium is begonnen. De baltstijd in de winter is de tijd waarin bosuil man zijn best moet doen om het vrouwtje en een territorium te veroveren. Iedere keer opnieuw een muis meebrengen voor haar. Keurt ze deze goed, dan mag er weer gesetteld worden.
Misschien heb je wel eens in het donker gewandeld langs een natuurgebied en gingen je haren rechtovereind staan van een ‘enge gil’ die je hoorde. Dit is de beste video die ik kon vinden om een indicatie te krijgen van deze gil! De eerste keer dat ik dit hoorde identificeerde ik het geluid als een gillend kattengejank. Het was midden in de nacht en ik lag in mijn slaapzak ergens in een weiland in Frankrijk. Ik was mij rot geschrokken en zat rechtop in bed. Ik ontdekte pas later dat deze ‘moord geluiden’ van rekels(man) en moertjes(vrouw) zijn. Vanaf december beginnen de jonge dieren te zwerven en zoeken zij een eigen territorium. In januari en februari begint de ranstijd van vossen, de man gaat opzoek naar een vrouw... En dat gaat soms luidruchtig… Wanneer je in de buurt van een natuurgebied woont kan het zomaar zijn dat je deze geluiden ook in je woonwijk kunt horen. Het maakt niet uit hoe vaak ik dit hoor, ik schrik mij altijd weer een hoedje. (tekst gaat verder onder de video)
Een hoop geluiden in de nacht dus. Krijg jij al zin in een avondwandeling? Mooi, want je kunt al deze dieren horen én de natuur een handje helpen. Dat is nog niet alles, want ook de amfibieën komen in februari langzaam uit hun winterrust. Op het geluid van de rugstreeppadden moeten we nog even wachten. Geen zorgen, ik mail jullie zodra het concert begint met een prachtige video! Maar de gewone pad komt binnenkort wel uit zijn schuilplaats. Hiervoor zijn de ‘Paddenwachters’ hard opzoek naar vrijwilligers. In mijn volgende nieuwsbrief zal ik hiervoor een uitgebreide oproep en informatie plaatsen. Vanaf medio februari tot eind april zullen we iedere avond de Duinweg in Noordwijk afstruinen om padden te redden! We zijn maar een klein team en hebben hard extra handen en ogen nodig, want voor onze ogen worden er nog veel doodgereden. Je kunt informatie opvragen over deze avonden via paddennoordwijk@gmail.com Het is mijn favoriete bezigheid, een avondwandeling én de natuur helpen in één.
VERWONDERING 10: De dwarsligger (tekst gaat verder onder de foto)
Hier kan ik een foto van mijzelf posten, maar daar is weinig over te verwonderen. Nee, deze roodgerande houtzwam is de dwarsligger. Zie jij welke paddenstoel er oud is en welke nieuw?
Roodgerande houtzwammen groeien in de wonden van beschadigde bomen. De grijze oude paddenstoel zat al op de stam toen de boom nog rechtop stond. Toen de boom werd omgezaagd, was het mycelium van de houtzwam nog volop aanwezig. Hieruit is een nieuw vruchtlichaam gegroeid: de oranje verse zwam. Ditmaal liggend en deels uit het oude vruchtlichaam van de grijze zwam. Aan de onderkant van de zwam zitten buisjes waaruit de sporen vallen. Kevers en insecten kunnen deze sporen verspreiden en zo kan de zwam ook elders nieuwe vruchtlichamen maken.
Je ziet deze manier van groeien trouwens bij meer soorten houtzwammen. Echte dwarsliggers dus die de boel opruimen in hun eigen tempo. Houtzwammen kunnen jaren lang op dezelfde (omgevallen) boom groeien en het cellulose in het dode hout langzaam opruimen. Een mooie toepasselijke quote van Lao Tse voor deze foto: ‘De natuur kent geen haast en toch wordt alles langzaam opgeruimd, en komt alles af.’
Deze oudere boom heeft boven de vraatlijn bladeren zonder prikkels. Onder de vraatlijn blijft hij bladeren aanmaken met stekels.
BLOEINIEUWS 10: Groenblijvers met een alarmsysteem
De Veluwe… Niet alle groenblijvers mogen hier blijven staan, met bruut geweld worden de oude groenblijvers in het Leuvenumse bos omgerukt of omgezaagd. Zo zijn er percelen met oude cipressen met de grond gelijk gemaakt. Ook de zeer oude reuzen van douglassen moeten er aan geloven. Sparren en grove dennen horen ook al niet meer thuis in een bos. Je zou als boom bijna geen groenblijver meer willen zijn, want dan krijg je een stip, of plakken ze label exoot op je en moet je plaats maken voor ‘het bos van de toekomst’. Zoals ze het mooi verwoorden op de borden.
Staat de hulst dan peentjes te zweten? Nee, die mag blijven staan van de beheerders. Hij mag zichzelf zelfs de enige groenblijvende loofboom van Nederland noemen. Tegen de mannen met kettingzagen kan de hulst niet op, maar toch heeft deze boom een typisch alarmsysteem ontwikkelt. Je kunt precies zien waar de ‘vraatlijn’ stopt. Deze boom is aan de onderkant kaalgevreten door edelherten. Er groeien uit de stam nieuwe scheuten mét prikkelblaadjes. Boven de vraatlijn zijn de blaadjes veilig en heeft de oude hulst geen prikkels meer nodig (foto 1). Deze stugge bladeren zijn ovaal, minder gekruld en bevatten geen stekels. Foto 2 (aangevreten topjes) zie je dat die herten van stekels niet zo onder de indruk zijn. Een matig alarmsysteem dus. Op foto 3 zie je dat er uit die afgeknabbelde takjes weer nieuwe verse blaadjes groeien. Door al dat vraat tref je hulststruiken aan in aparte vormen.
Dankbaar snotteren!
Zit jij ook zo te snotteren? Vervelend, maar je lichaam geeft je een boodschap. Tijd om naar je lijf te luisteren. Deze winter ben ik voor het eerst oprecht dankbaar voor al het harde werk van de natuur. Ik maar oogsten, plukken, drogen, verwerken en opbergen. In huis hingen en lagen overal kruidjes, bloesems en bladeren. Afgelopen herfst heb ik van de meeste theemelanges kunnen maken en daar plukt mijn lijf nu de vruchten van. De kop indrukken die verkoudheid! Drinken, uitzweten en plassen. Snuiten en smeren. Een kruidentheetje, een zalfje tegen pijnlijke holtes, een zalfje tegen kapot gesnoten schrale neus. Het was bijna ‘fijn’ om het lijf te resetten, want ik had alles voor het herstel bij de hand. Maar ook ik ben er nog niet. De ene helft van het lijf wil lentekriebels! De andere schreeuwt nog om winterslaap hoor.
Vlierbloesemthee (zweet bevorderend) en een wollen deken om goed te zweten, linde tegen de voorhoofd en maagpijntjes, tijm om het slijm op te lossen en mijn weerstand een boost te geven en dennennaalden uit het bos voor vitamine en om het slijm op te lossen. Rozemarijn tegen de spierpijn, vieze uienlucht om los te snotteren en het ging al snel beter. Ik voelde mij een heus kruidenvrouwtje. Het aanrecht stond vol potjes. Zorgvuldig maakte ik melanges die ik versierde met goudsbloemblaadjes(helpt tegen ontstekingen). Hopelijk blijft het mede dankzij deze kracht van de natuur bij een verkoudheid.
De eerste wildpluk van het jaar:
Maar omdat het voorjaarsgroen alweer boven de grond uitkomt kan het ook geen kwaad om alvast wild te plukken. En dus vulde ik braaf mijn bordje met winterpostelein, hertshoornweegbree, biitere jong duizendblad en pittige winterkers. — Ik moet het er toch bij zeggen: de bovengenoemde kruiden zijn een ondersteuning en kunnen oplossing bieden bij griep en verkoudheidsklachten, maar jou lichaam kan anders reageren op de werkzame stoffen in de planten dan die van mij! Ga dus niet zomaar zelf dokteren, omdat je het op internet leest.
Bedankt voor het lezen en volgen. In de volgende nieuwsbrief ga ik het o.a hebben over een gestrande zeeschildpad op het strand van Noordwijk, eilandnieuws, moestuinnieuws en meer lentekriebels.
