Verhalen van Schiermonnikoog – deel 10 – Monnikenwerk

‘Schier’ staat voor grijs, de kleur van de kleding van de monniken. ‘Monnik’ voor de monniken die de eerste bewoners waren van dit eiland (‘oog’). Hoe zouden zij toen naar de natuur op het eiland hebben gekeken? Het eiland was destijds nog kaal, net als de monniken…

Ik wandel langs het klooster via de Westerholtaan langs V.V. de Monnik, rechts af loop ik het Cornelis Visserpad op en verdwijn op één van de ruiterpaden het bos in. De afgelopen dagen heb ik genoten van de kleurrijke bospaadjes en nu heb ik een missie: het verzamelen van die herfstkleuren. Ik kies zorgvuldig de kleuren uit, het is een heerlijk karweitje. De wind zingt zijn lied, enkele mezen en goudhaantjes komen er nog net bovenuit. Het waait zo hard, dat ik buiten met geen mogelijkheid een kunstwerk kan creëren dus wandel ik met de buit terug naar huis. Daar leg ik een wit doek op tafel en begin met puzzelen. De tijd tikt snel weg. Met veel geduld puzzel ik met de kleurencombinaties, opzoek naar een mooie overgang. De bomen doen dit uit zichzelf. Iedere boom is momenteel een schilderij van kleur. Ik wil iets moois maken, van iets wat niet gewild is hier op het eiland. Althans, niet gewild door natuurbeheerders (wellicht ook door de bewoners?), want vogels zijn maar al te blij met deze struik: De Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina). De plant is voor veel natuurbeheerders een doorn in het oog, maar ze staan er en men krijgt ze moeilijk weg. Dus is het even tijd voor OMDENKEN. Men kan zich er aan ergeren of je kunt genieten van de schoonheid die hij schenkt. Ironisch gezien, staat deze uitbundige struik overal in de duinen doordat de mens de natuur dacht te kunnen regisseren. Amerikaanse vogelkers is aangeplant om verstuivingen tegen te gaan, maar ging al snel lekker zijn gang. Vogels zijn dol op de vruchten en poepen de zaden overal uit, zo ging de Amerikaanse Vogelkers razend snel op reis door het land. Kappen, trekken, scheuren, zagen, klepelen en zelfs gif hebben weinig impact. De taaie rakker groeit gewoon vanaf de stam weer uit. Natuurbeheerders denken met oplossingen te komen, maar op lange termijn werkt de natuur altijd ’tegen’. Foutje bedankt laten we maar zeggen? Of wint de natuur altijd?…

Kunstwerk gemaakt van bladeren van de Amerikaanse vogelkers

Als een kleurenpalet neemt de Amerikaanse vogelkers op afscheid van de herfst. Met een dikke middelvinger naar natuurbeheerders(want wat je ook doet ik groei toch wel terug) laat deze plant meerdere seizoenen een overweldigende schoonheid zien. ‘Jullie willen mij weg hebben? Kijk eens hoe mooi ik ben!’ Lijkt het te willen zeggen. Eerst als de vele struiken bij elkaar samen bloeien tot een witte deken in het voorjaar. Later met de glanzende vele bessen (giftig in de kern, maar bruikbaar voor drank) die een geneeskrachtige kruidenbitter vormen als je er een likeurtje van trekt. Daarna komt het najaar, waarin de plant zich in volle glorie nog even laat zien en in etappes diep rood, geel, oranje, zalmroze kleurt.

Enfin, ik beperk mij tot het maken van kunst. Monnikenwerk voor sommige mensen. Blad voor blad probeer ik de kleuren met elkaar te combineren in de vorm van een spiraal, maar tot mijn vreugde ontstaan er hele andere vormen op het witte doek. Ik spreid alle bladeren op een hoop en kies steeds een kleur uit. Op intuïtie leg ik de kleuren naast elkaar. De kamer geurt naar amandelen, een teken dat het blad giftig blauwzuur bevat. De tijd vliegt voorbij en ik moet denken aan de Tibetaanse monniken die uren tot dagen een mandala maken van gekleurd zand. Zodra hun kunstwerk af is vernietigen ze het. Het maken en vernietigen van het perfecte plaatje is een belangrijke levensles op de weg naar het loslaten van dingen. Niets is voor altijd, net als mijn palet van bladeren.

Zodra ik het laatste herfstblaadje op het witte doek leg en een foto maak, voel ik me voldaan. Aan de boom zien de bladeren eruit als een perfecte chaos, hier op het witte doek vormt het een creatie in samenwerking met de natuur. Lang liggen de blaadjes niet op het doek, na het creëren stapel ik de bladeren weer een voor een op.  De volgende dag geef ik het blad terug aan de natuur. De herfst staat in het teken van los laten, zoals de bomen hun blad laten vallen om langzaam in winterrust te gaan. Het maken van dit kunstwerk helpt mij daarbij.