“Zwevend langs de kust van Noordwijk”
foto: Mars Muusse
Het heeft iets treurigs en toch iets moois. Tussen alle mooie schatten die je kan vinden op het strand, ligt dan ook opeens een hoopje ellende. Een dier met een verhaal, een reis met een einde. Met een torpedo duik van ruim 30 meter of hoger vanuit de lucht stort zij zichzelf loodrecht in zee. Het ziet eruit als een zelfmoordactie, alsof het water zou kunnen ontploffen. Haar lichaam perfect gestroomlijnd, en ze hapt naar vis. Zij is bijna net zo’n goede duiker als piloot.
Jan-van-genten zijn de grootste vogels van de Noordzee. Zij dragen die titel met trots, in weer en wind verblijven zij hun leven op zee. Alleen om te broeden zullen zij terug keren naar stijlen rotskusten, waar zij vredig kunnen rond circuleren. Want lopen kunnen zij nauwelijks. Met hun vleugels van ruim twee meter zwerven zij naar waar de vis hen heen brengt. Met geluk spot je haar in Noordwijk, in het najaar als de visscholen dicht bij de kust zitten. Nee, deze vogel heeft zijn naam niet te danken aan de hertog van Lancaster (John of Gaunt in Engels) wellicht hebben de kelten hem zijn naam gegeven.
Zij woont in grote kolonies misschien had zij wel een nest in Schotland of Noorwegen. Of ergens langs de Franse kust. Of maakte zij misschien deel uit van de duizenden Jan-van-genten die in Groot-Brittanië broedt, haar familie op de rots kusten van een archipel aan de westzijde van Schotland. Ik weet het niet, maar wat ik wel weet is dat de Jan-van-gent 100% afhankelijk is van de vis, en dat wij haar route over de zeeën bepalen. Want zij heeft geen last van het vluchtenlingen “probleem”. Zij hoeft geen verblijfsvergunning, zij zal over alle grenzen heen vliegen. Wat haar laat sterven is dat haar eten verdwijnt. Overbevissing en plastic in de Noordzee zijn een groot probleem voor haar reis, en wij zijn alle medeplichtig want ook klimaatverandering zorgt ervoor dat zij extra moet reizen. De tempraturen van het water veranderen en de scholen vis verplaatsen zich.
Het is toch een prachtig fenomeen dat er vogels bestaan die in de lucht leven, maar tot 25 meter kunnen duiken voor voedsel. Haar menu is veelzijdig, maar tegenwoordig afhankelijk van wat mensen voor haar over laten. Haring, makrelen en alen staan op haar snack lijst. Zij zullen zelden verhuizen, en (v)echtscheidingen doen zij ook niet aan, hun relatie eindigt nooit op de kliffen of eigenlijk toch wel. Want In april en mei trekken zij terug naar stijlen kliffen en leggen zij één ei. Met zijn duizenden tegelijk koekeloeren ze bij elkaar naar beneden. De buurtjes slechts 80 cm boven, onder of naast je, allen hun zwemvliezen extra doorbloed om dat ene ei op perfecte tempratuur te houden.
Toch eindigde zij tijdens haar wellicht lange reis op ons Noordwijkse strand. Een triest hoopje ellende, haar lichaam omringt met visdraad. Wellicht gevangen in een web van plastic, gemaakt door mensen. Ik sta erbij en kijk er naar. Voor haar is het te laat.
Bronnen: ecomare en vogelbescherming
