Eco Hoeve Den Oude Kastanje: zoals Shakespeare in ‘King Lear’ schreef: ‘There is a cliff whose high and bending head looks fearfully in the confined deep… The crows and choughs that wing the midway air scarce so gross as beetles, halfway down hangs one that gathers samphire, dreadful trade!’. (Bron
Hier ben ik dan, een vergeten plant. Ooit was ik een groente, nu ben ik een vergeten groente. Het valt niet mee om tussen de stenen te groeien hoor, daar moet je dapper voor zijn. Samen met onder andere de zeldzame Gele hoornpapavers, de zulte en lamsoor hebben wij van deze ruige plek ons thuis gemaakt. Nergens anders in Nederland kun je ons vinden, alleen langs de zilte kust. Wij houden van een zanderige, zoute bodem en de zeewind langs onze bladeren. Wij, ruige rakkers hebben het hier prima naar ons zin tussen de stenen en rotsen. Hoe ik hier kom? Dat vertel ik je graag, omdat er in de plantfolklore niets staat over mijn ‘roots’ heeft de auteur van dit bericht zelf een sprookje verzonnen. Dat doet zij graag, zoals je ook kunt lezen over mijn buurplant zeealsem. Veel leesplezier.
Zeevenkel: ‘Wat heb ik hier een mooi uitzicht.’
Lang geleden ontdekte een vrouw de schoonheid van de Zeevenkel. Hoog op de kliffen langs de kust van Dover, kwam zij iedere dag om te wachten op de terugkeer van haar verloren zonen. Beneden haar, in de diepte, duwde de zee zijn ruige golven tegen de kliffen. Daar beneden in de ruige waren haar zonen verloren gegaan. Het opspattende water zocht zich een weg tussen de toen nog kale rotsblokken. De vrouw werd steeds zieker van het gemis. Ze voelde de leegte en pijn in haar buik, de steken van haar gebroken moederhart en haar pijnlijke darmen. De eeuwige rouw bezorgde haar buikpijnen. Aan de rand van de kliffen bloeide zachtgele witte bloemen. De bladeren van de plant leken op vingers en groeide richting het licht.
‘Wat scheelt er vrouw?’ Vroeg de plant aan de zieke vrouw.
‘Och, plant. Ik mis mijn kinderen. Ik voel de pijn in mijn gescheurde buik, mijn hart is gebroken. Ik ben ziek in mijn buik.’
‘Kom vrouw, ik zal uw pijn ontnemen. Ruik mij, proef mij, eet mij en uw buik zal helen.’
De vrouw plukte sindsdien iedere dag een mandje van deze bladeren. Ze legde ze in het zuur, stoofde ze en knabbelde rouw aan de plant. De geur van de bloemen deed haar denken aan de anijsmelk die ze haar jonge zonen gaf toen ze krampjes hadden. De buikpijnen van de vrouw verdwenen na zeven dagen.
‘Je bent een rots in de branding, plant.’ De plant was inmiddels uitgebloeid, ze oogstte enkele zaden.
‘Ik zal je zaden verspreiden langs de kliffen en het water zal je voedden. Zo hoeft geen mens nog langer buikpijn te hebben. De scheepslui op zee zullen gezond blijven en jou meenemen op reis.’
Ze gooide de zaden vanaf de kliffen naar beneden. Daar waar het opspattende zeewater zich een weg vond tussen de spleten, zouden vanaf die dag deze planten groeien.
In de kustdorpen gingen de jaren erna al snel de geruchten over een plant die buikkwalen kon genezen. De planten zouden geuren naar anijs en smaken naar knapperige asperges. Ze zouden scheepslui helen op zee en zwakke mensen kracht geven. Bovendien zou de plant zorgen voor een mooie zuivere huid. De ‘geruchten’ over deze heilzame plant van de kliffen kwam al snel bij de adel aan. Er ontstond een gevaarlijke handel naar zeevenkel. Met touwen aan hun lijf, bungelde er kinderen langs de kliffen om deze planten te oogsten.
De moeder van de verloren zonen was inmiddels oud toen de berichten over deze geneeskrachtige plant haar hut bereikten. Ze had vreselijk veel spijt dat zij de zaden van deze mooie plant over de kliffen had uitgestrooid en er meer moeders moesten rouwen om de dood van hun kinderen. Het moet verboden worden om kinderen de kliffen te laten beklimmen, bedacht ze. Deze groenten moet men vergeten!
Rondom de bermen van de dorpen strooide zij opnieuw de zaden van de zeevenkel. In de graslanden en langs de moestuinen van de adel bloeide dezelfde bloemen, met dezelfde geur, smaak en geneeskracht. De plant was vriendelijker, zachter, minder ruig. Zij noemde de plant: Foeniculum vulgare. Al gauw wilde niemand zijn leven en dat van hun kinderen meer wagen aan de zeevenkel. Waarom zou je moeite doen, als je een soortgelijke plant overal hebt bloeien…
Zeevenkel bloeit vandaag de dag nog ongestoord en ruig tussen de rotsen en op kliffen langs de ruige kusten van Europa, maar niemand zal meer sterven om hem te oogsten dankzij zijn smaakvolle trouwe families: knolvenkel en stengelvenkel.
Knapperige ruwe blaadjes van de zeevenkel.
…Mijn voeding haal ik uit aangespoelde zeewieren die wegrotten tussen de rotsen en in het zand. Water heb ik nauwelijks nodig, maar ik kan het zilte opspattende water zuiveren. Het zeewater verdampt en blijft over tussen de spleten. Zolang er maar rottende resten zijn van organische materialen. Ik mag mijzelf een beschermende plant noemen. In Dover groei ik zelfs in spleten en op de steile kliffen dus ik mag mijzelf een atleet onder de planten noemen. Jouw rots in de branding, want ik redde vroeger de gezondheid van mensen op zee door de grote hoeveelheid vitamine zee. Oops ik bedoel vitamine C. Dat voorkwam scheurbuik bij de scheepslui. Mijn blaadjes zijn knapperig en smaakvol. Dat knapperige hebben meer zeegroenten, maar mijn geur kan niemand tegen op. Ik ruig lekker fris naar anijs en asperges. Ja, die ruige rakkers zijn toch ergens goed voor. Lekker rauw, gekookt en ingemaakt. Een bron van mineralen. De groente van de zee hebben daarbij nog veel meer gezondheidsvoordelen.
Gelukkig zijn wij inmiddels beschermd. Geen idioot die nog tussen de kliffen gaat klimmen om mij te oogsten. Ook langs de zeedijken ben ik beschermd. Laat mij stralen, proef één blaadje en ruik aan mij. Je zult spontaan verliefd worden en mij laten staan. De zon schijnt prachtig op mijn rood wordende zaden en ik ga op in mijn omgeving. Bloeien doe ik in de zomer, maar in het najaar schitter ik nog een laatste keer met mijn rode zaden.
Meer lezen over ruige planten? Lees dan het verhaal over de magische zeealsem. Klik hier.
